Τα τελευταία χρόνια ένας νέος όρος “ακούγεται” όλο και συχνότερα: το “blockchain, συνοδευόμενο από λέξεις όπως “επανάσταση”, “κρυπτονομίσματα”, “bitcoin” κλπ. Όλο και περισσότεροι τον υιοθετούν, αλλά γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται;
Ως υποκατηγορία της τεχνολογίας DLT, το blockchain είναι μια δημόσια διανεμημένη σειρά δεδομένων (αλυσίδα), ομαδοποιημένων σε χρονικά αριθμημένα “τμήματα”, “συστοιχίες” (blocks). Με απλούστερα λόγια, το blockchain μπορεί να λειτουργήσει ως μία θεωρητικά απαραβίαστη βάση δεδομένων που είναι διαμοιρασμένη σε όλους τους χρήστες που συμμετέχουν στο δίκτυο.
Η τεχνολογία αυτή μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα πλήθος τομέων όπως η παιδεία, η υγεία, η διαφύλαξη δεδομένων (π.χ. δημοσιονομικών, κτηματολογίου, κρατικών αρχείων κλπ.), στις εκλογικές διαδικασίες, τις ασφαλίσεις κ.ά. To blockchain ουσιαστικά υπόσχεται πως μπορεί να αντικαταστήσει οποιονδήποτε κεντρικό φορέα που λειτουργεί ως θεματοφύλακας συναλλακτικής πίστης. Παράδειγμα νομικού ενδιαφέροντος αποτελεί η πρόσφατη πρωτοβουλία του EUIPO, το οποίο δημιούργησε το Anti-Counterfeiting Blockathon Forum, μετά από διαγωνισμό προγραμματισμού, με σκοπό την προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας.
Καινοτομία αποτελεί και η ψηφιακή αποτύπωση των όρων μιας σύμβασης σε κώδικα προγραμματισμού. Επειδή τα έννομα αποτελέσματα αυτών των “smart contracts” επέρχονται αυτόματα με την πλήρωση ορισμένων προϋποθέσεων που έχουν επίσης αποτυπωθεί σε μορφή κώδικα, το block chain επέτρεψε την επιτυχή εφαρμογή τους στον τομέα του crowdfunding. H επιχείρηση που θέλει να αντλήσει κεφάλαια από την αγορά, προχωρά στην έκδοση ψηφιακού νομίσματος το οποίο και προπωλεί σε συγκεκριμένο τίμημα. Μετά το πέρας της περιόδου προπώλησης, το ψηφιακό νόμισμα εισέρχεται προς διαπραγμάτευση σε “ψηφιακές” κεφαλαιαγορές, όπου η τιμή του καθορίζεται με κανόνες ελεύθερης αγοράς. Η παραπάνω μέθοδος άντλησης κεφαλαίων έγινε ευρέως γνωστή ως Initial Coin Offering (ICO). Μέχρι σήμερα νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν αντλήσει περίπου $29 δισ. μέσω ICOs, και έχουν δημιουργήσει μία παράλληλη “ψηφιακή” αγορά με κεφαλαιοποίηση που άγγιξε το $1 τρισ.
Η ραγδαία αύξηση του ενδιαφέροντος για τα ICOs δημιούργησε φούσκα δισεκατομμυρίων που “έσκασε” στις αρχές του 2018 οδηγώντας σε συρρίκνωση αυτής της “ψηφιακής” αγοράς κατά 80%. Με μικροεπενδυτές να αποτελούν την πλειοψηφία των “χαμένων”, τα ICOs και τα ψηφιακά νομίσματα μπήκαν γρήγορα στο στόχαστρο των ρυθμιστικών αρχών παγκοσμίως. Η αμερικανική SEC έσπευσε γρήγορα να εντάξει τα ICOs στη δικαιοδοσία της ως “προσφορές κινητών αξιών”, οδηγώντας αρκετούς εκδότες στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Στην Ευρώπη, η ΕSMA προσφάτως εισηγήθηκε αλλαγές του τρόπου ορισμού και κατηγοριοποίησης των “ψηφιακών νομισμάτων” υπό την οδηγία MiFID. Αντίστοιχες πρωτοβουλίες έλαβαν μέσα στο 2018 και οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου.
Με το 2019 να χαρακτηρίζεται για το blockchain ως έτος “νομοθετικής πρωτοβουλίας”, το ενδιαφέρον για την τεχνολογία DLT βαίνει αυξανόμενο. Σε αναμονή της υποσχεθείσας ασφάλειας δικαίου, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις επενδύουν στην ανάπτυξη της τεχνολογίας αυτής, με σημαντικότερη μέχρι στιγμής την έκδοση “ψηφιακού” νομίσματος από την JPMorgan που θα επιτρέπει τη στιγμιαία εκκαθάριση των συναλλαγών ύψους $6 τρισ. Παράλληλα, η Fidelity δημιουργεί επενδυτική πλατφόρμα κρυπτονομισμάτων για θεσμικούς επενδυτές, ενώ το Facebook επεκτείνεται στις “κρυπτοπληρωμές” αφιερώνοντας ειδικό τμήμα για την ανάπτυξη του blockchain και εξετάζοντας συνεργασίες με Visa και Μaster Card για τη δημιουργία συστήματος κρυπτοπληρωμών, καθώς και δικού του “stablecoin”. Τέλος, ίσως η πιο αναμενόμενη εξέλιξη είναι το “Bakkt”, η νέα – “θεσμική” – κεφαλαιαγορά για κρυπτονομίσματα, που δημιουργήθηκε από την Intercontinental Exchange, διαχειρίστριας του NYSE.
Αποτελεί πλέον κοινή πεποίθηση πως οι εξελίξεις στον “ψηφιακό” τομέα της οικονομίας, και δη του blockchain, τρέχουν με φρενήρεις ρυθμούς. Ακόμη και οι λαλίστεροι πολέμιοί του αναθεωρούν, βλέποντας τους μεγαλύτερους “παίκτες” της αγοράς να επενδύουν αδρά. Η ιστορία της τεχνολογίας είναι γεμάτη παραδείγματα πως όσοι “πίστεψαν” νωρίς, έδρεψαν και τους γλυκύτερους καρπούς.
* Τάσος Ρεπάκης, δικηγόρος, ANDERSEN LEGAL (Pistiolis – Triantafyllos and Associates)
Πηγή: www.capital.gr
